Εν μέσω παγκόσμιας κοινωνικής κρίσης και παράλληλα εθνικής οικονομικής δυσκολίας που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια, δεν είναι απορίας άξιο γιατί πολλοί από εμάς υποφέρουν από άγχος. Ακόμη και εκείνοι που δεν έχουν γενετικό υπόβαθρο για να έχουν παθολογικό άγχος μπορεί να υποφέρουν τώρα πια από περιστασιακό άγχος.
Γράφει η Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια Ευφροσύνη Αναγνωστοπούλου
Η εποχή που ζούμε θεωρείται η πλέον ανασφαλής, όχι γιατί υπάρχουν κίνδυνοι που απειλούν την επιβίωση μας, αλλά γιατί πολύ απλά δεν υπάρχει ένα “πλαίσιο” να κινηθούμε, με αποτέλεσμα να νιώθουμε ότι δεν έχουμε τον έλεγχο, πράγμα που κλονίζει την ανθρώπινη φύση. Αυτό από μόνο του εγείρει πολλά υπαρξιακά ερωτήματα αλλά και εσωτερική αναμόχλευση.
Είναι η εποχή που ενώ αισθανόμαστε πιο παντοδύναμοι από ποτέ λόγω των εξελίξεων σε όλους τους τομείς της καθημερινότητάς μας και της καλυτέρευσης του βιοτικού μας επιπέδου είναι παράλληλα η εποχή που νιώθουμε πιο αβοήθητοι και ευάλωτοι από ποτέ.
Τι είναι το Άγχος;
Το άγχος είναι μια φυσιολογική αντίδραση σε στρεσσογόνες καταστάσεις. Αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις, καθίσταται υπερβολική και μπορεί να προκαλέσει στους πάσχοντες να φοβούνται καθημερινές καταστάσεις με συνέπεια να μην είναι λειτουργικοί. Μεγάλες αλλαγές που συμβαίνουν στην ζωή μας. Είναι πολύ πιθανό να αποτελέσουν κύριες αιτίες πρόκλησης άγχους και στρες. Το άγχος δεν είναι το ίδιο για όλους μας, ούτε όλοι ζουν με τον ίδιο τρόπο. Το άγχος είναι διαφορετικό για κάθε έναν από εμάς. Ότι είναι αγχωτικό για έναν άνθρωπο μπορεί να μην είναι αγχωτικό για έναν άλλον.
Διάφορα γεγονότα που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της ζωής μας, όπως θάνατος, διαζύγιο, ασθένεια, απώλεια εργασίας, αλλαγής σπιτιού, αλλαγή στις συνθήκες ζωής, οικονομικά προβλήματα, συνταξιοδότησή, ανάλογα με την ένταση και τη συχνότητα εμφάνισης τους μπορούν πολύ εύκολα να πυροδοτήσουν μια σωματική ή/και ψυχική αντίδραση.
Άγχος επίσης μπορεί να εμφανιστεί και από γεγονότα που θεωρούνται ευχάριστα στη ζωή ενός ανθρώπου όπως ο γάμος, η εγκυμοσύνη, το να κερδίζει κανείς το λαχείο κλπ. Όλες οι αλλαγές αρνητικές και θετικές χρειάζονται χρόνο για να αφομοιωθούν από τον οργανισμό μας. Ωστόσο ο ανθρώπινος οργανισμός λόγω άγχους μπορεί να εμφανίσει πληθώρα συναισθηματικών και σωματικών αντιδράσεων υπό την επήρεια του παθολογικού άγχους.
Παρακάτω ακολουθεί ένας κατάλογος όλων αυτών των αντιδράσεων:
Συναισθηματικές αντιδράσεις
- Ανησυχία
• Υπερένταση
• Αγωνία
• Δυσφορία
• Αίσθημα ότι θα συμβεί το χειρότερο
• Επιθετικότητα
• Ευερεθιστότητα
• Συχνές αλλαγές στη διάθεση
Σωματικές αντιδράσεις
• Μουδιάσματά
• Προβλήματα ύπνου
• Ταχυκαρδία
• Πλάκωμα στο στήθος
• Στομαχικές διαταραχές
• Αδυναμία
• Πονοκέφαλος
• Εφίδρωσή
• Ναυτία
• Αίσθημα ζαλάδας
Η απουσία συμπτωμάτων δεν σημαίνει απουσία του άγχους. Στην πραγματικότητα αποκρύπτοντας τα συμπτώματα με φαρμακευτική αγωγή-αγχολυτικά- ή με το να τα αρνούμαστε κινδυνεύουμε να χάσουμε τα σημάδια που χρειαζόμαστε για τη μείωση της καταπόνησης της ψυχολογίας μας. Πολλοί από μας, όπως προανέφερα, βιώνουμε τα συμπτώματα του άγχους σωματικά. Όλα αυτά είναι προειδοποιητικά “καμπανάκια” που μας εφιστούν την προσοχή και μας καλούν να προσέξουμε τον εαυτό μας. Οι περισσότεροι από εμάς δεν δίνουμε την δέουσα σημασία στα σημάδια που μας δίνει το σώμα μας και όταν τα καταλάβουμε είναι αρκετά ενοχλητικά και δυσλειτουργικά.
Πολλοί άνθρωποι βιώνουν την Γενικευμένη Αγχώδη Διαταραχή που χαρακτηρίζεται από υπερβολικές, ανεξέλεγκτες και συχνά παράλογες ανησυχίες που αφορούν σε διάφορα καθημερινά θέματα. Ακόμα πιο πολλοί έρχονται αντιμέτωποι με την Διαταραχή Πανικού που συνοδεύεται πολλές φορές με την Αγοραφοβία, και άλλοι αγωνίζονται με την Κοινωνική Φοβία και αποφεύγουν καταστάσεις όπου υπάρχει ο φόβος έκθεσης, αξιολόγησης ή κριτικής από τρίτους. Οι άνθρωποι με Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή ασχολούνται συνέχεια με το φόβο επιμόλυνσης, βρωμιάς, συμμετρίας των πραγμάτων καθώς και άλλα.
Το άγχος συχνά εμφανίζεται μαζί με κατάθλιψη. Θεωρείται ότι είναι οι δυο όψεις μίας διαταραχής. Όπως και η κατάθλιψη, έτσι και το άγχος “χτυπά” περισσότερο τις γυναίκες παρά τους άνδρες. Τα στοιχεία δείχνουν ότι τόσο η γενετική προδιάθεση όσο και το περιβάλλον μπορούν να συνεισφέρουν στη διαταραχή. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να έχουν μια γενετική προδιάθεση για άγχος, ωστόσο, αυτό δεν κάνει την ανάπτυξη της κατάστασης αναπόφευκτη.
Τέλος, είναι η εποχή που ακούω πιο συχνά «Τί θα κάνω με τη ζωή μου, νιώθω ένα κενό..»;
Το να κάνεις κάτι, και όχι τίποτα, είναι η αρχή κάθε αρχής – ακόμη και χωρίς προκαθορισμένη κατεύθυνση. Σε αυτούς που έχουν χάσει το δρόμο τους, – έτσι είναι η διαδικασία χανόμαστε για να βρεθούμε κάπου αλλού-, λέω: ‘Καλώς ήρθατε στο έδαφος της ανθρωπότητας.’ Διαμένουμε για ένα σύντομο χρονικό διάστημα σε ένα μπλε πλανήτη που λάμπει στο σκοτάδι του διαστήματος. Πάρε μια βαθιά ανάσα και παρακολούθησε τον τρόπο που το φως το πρωί διασχίζει το τραπέζι της κουζίνας σου. Να είσαι εκεί…παρών στη ζωή σου. Η κατάσταση σου είναι προσωρινή, όπως είναι και κάθε δυσκολία. Το κλειδί είναι να αποχωρήσεις από την ασφάλεια του σπιτιού σου και να βγεις εκεί έξω. Θα βρεις το δρόμο σου.