Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε στόχους, τόσο μεγάλους (να επιστρέψω πίσω στο πανεπιστήμιο και να κάνω ένα μεταπτυχιακό) όσο και μικρούς (να μειώσω την ανεπιθύμητη αλληλογραφία). Τι είναι αυτό που μας κρατά μακριά από την επίτευξη των στόχων μας; Γιατί μερικοί στόχοι επιτυγχάνονται ενώ άλλοι παραμένουν στη μακρά λίστα μας, απασχολώντας μας για μήνες ή ακόμη και για χρόνια;
Γράφει η Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια Ευφροσύνη Αναγνωστοπούλου ( http://eanagnostopoulou.gr)
Μπορεί να έχεις τους πιο λειτουργικούς και ρεαλιστικούς στόχους στον κόσμο, αλλά αν έχεις ξεκινήσει να αυτο-σαμποτάρεσαι (και ναι δε μιλάω για συνειδητή προσπάθεια).. τότε μάντεψε τι; Η ευκαιρία σου να πραγματοποιήσεις ένα στόχο έχει φύγει πριν καν ξεκινήσεις.
Με τους πελάτες μου, συνεχώς διακρίνω τις ίδιες συμπεριφορές που τους κρατάνε από την ανάληψη δράσης. Αυτές οι μέθοδοι αυτο-σαμποτάζ τους αποτρέπουν από το να πάνε εκέι όπου θέλουν, να διορθώσουν αυτό που χρειάζονται, και να γίνουν ο άνθρωπος που θα ήθελαν να είναι. Μπορεί να ξέρεις τι θέλεις και να είσαι αρκετά βέβαιος για την πορεία που πρέπει να ακολουθήσεις για να το πετύχεις, αλλά δεν είναι ασυνήθιστο στο να έχεις κολλήσει σε ένα μοτίβο αυτο-καταστροφικής συμπεριφοράς.
Αναγνωρίζεις κάποια από τις ακόλουθες συμπεριφορές στον εαυτό σου;
1. «Εάν μόνο ….»
Έχουμε όλοι βιώσει τη λύπη, είτε είναι για κάτι που κάναμε (εάν μόνο δεν είχα σταματήσει το πανεπιστήμιο), είτε για κάτι που δεν κάναμε (αν είχα υπερασπιστεί τον εαυτό μου περισσότερο σε αυτή τη σχέση). Μερικές φορές έχουμε παίξει το παιχνίδι “εάν μόνο..¨ για πράγματα που δεν μπορούμε να ελέγξουμε, αλλά ευχόμασταν να ήταν διαφορετικά..αν είχαμε μεγαλώσει με διαφορετικούς γονείς, αν ήμασταν πιο ταλαντούχοι, αν ο σύντροφός μας μπορούσε να αλλάξει ριζικά με κάποιο τρόπο κτλ.
Αυτές οι σκέψεις μπορεί να μας ακολουθούν ακόμα και δεκαετίες, και το πρόβλημα με αυτές είναι ότι δεν οδηγούν σε δράση. Η επανειλημμένη επανεξέταση των «εάν μόνο..» φαντασιώσεων, μας κρατάνε σε αδράνεια και μας δημιουργούν αρνητικά συναισθήματα.
2. Φοβάσαι τις σκέψεις σου;
Ένας από τους ευκολότερους τρόπους για να “εξασφαλίσεις” ότι μια σκέψη θα έχει εξουσία πάνω σου είναι να προσπαθήσεις όσο πιο σκληρά γίνεται για να την καταστείλεις. Όσο παράδοξο και αν σου ακούγεται αυτό, δυστυχώς συμβαίνει συνεχώς.. Μερικές φορές το κάνουμε αυτό επειδή οι σκέψεις μας, μας τρομοκρατούν.
Όταν κατασταλεί μια σκέψη, όμως, δεν έχει καμία πιθανότητα να επεξεργαστεί, να κατανοηθεί, και ίσως τελικά να αποφασιστεί ότι δεν έχει νόημα. Το να φοβάσαι τι έχει να σου “πει” ο εγκέφαλος σου, δίνει στις σκέψεις σου πολύ μεγαλύτερη σημασία από αυτό που πραγματικά είναι. Αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα των ανθρώπων που αγωνίζονται με εμμονικές σκέψεις και υπεραναλύουν. Αυτοί οι άνθρωποι είναι κλειδωμένοι σε μια μάχη που προσπαθούν απεγνωσμένα να απομακρύνουν μια “κολλώδη¨ σκέψη κυρίως επειδή είναι τόσο υπερβολικά στενοχωρημένοι μόνο και μόνο επειδή την έχουν. Αλλά αν παγιδευτείς σε αυτή τη μάχη, όπως καταλαβαίνεις, δεν μπορείς να προχωρήσεις με τίποτα.
Όσο περισσότερο πολεμάς αυτές τις σκέψεις, τόσο περισσότερο αρνείσαι στον εαυτό σου την ευκαιρία επεξεργασίας , και τόσο περισσότερο θα κρατήσεις τον εαυτό σου κλειδωμένο σε ένα αρνητικό μοτίβο. Δοκιμάσε να αναγνωρίζεις τις σκέψεις σου είτε έχουν θετικό είτε αρνητικό πρόσημο και να τις αντιμετωπίζεις τονίζοντας στον εαυτό σου ότι είναι απλά σκέψεις.
3. Θάβεις τα συναισθήματά σου;
Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι όταν αναφερόμαστε σε συναισθήματα σημαίνει επίδειξη ακραίων εκδηλώσεων.. Εδώ πρέπει να διαχωρίσουμε πως άλλο είναι να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματα μας και άλλο να μάθουμε να τα εκφράζουμε.. Όταν μαθαίνουμε να εκφράζουμε τα συναισθήματα μας έχουμε μόνο οφέλη.. Τα ανέκφραστα συναισθήματα, διογκώνονται και εκδηλώνονται αργότερα συνήθως με επιθετικό τρόπο ως προς τους άλλους ή προς τον εαυτό μας.. Συχνά θάβουμε τα συναισθήματα μας από την ενοχή: «.. Είμαι θυμωμένος με την αδελφή μου για το σχόλιο για το βάρος μου, όμως αυτή κάνει τόσα πολλά για μένα.. δεν έχω κανένα δικαίωμα να της εκφράσω την δυσαρέσκεια μου.» Ή φόβο: «Αν αφήσω τον εαυτό μου αισθάνομαι λυπημένος για χωρισμό μου, θα πάθω κατάθλιψη και δεν θα είμαι καν σε θέση να λειτουργήσω.»
Αλλά τα συναισθήματα, όταν κρύβονται, αυξάνονται και μεγαλώνουν και είναι υπεύθυνα στο να “διαβρώνουν “ τους ανθρώπους από μέσα προς τα έξω. Τα συναισθήματα δεν πάνε μακριά από μόνα τους μόνο και μόνο επειδή προσπαθούμε να τα θάψουμε. Τα συναισθήματα που βράζουν είναι παρόμοια με μια κατσαρόλα που βράζει νερό με κλειστό καπάκι. Ξέρετε ότι αν αφήσουμε το νερό να πάρει λίγο αέρα ανοίγοντας το καπάκι, έτσι ώστε να μην καλύπτει πλήρως την κατσαρόλα θα βράσει ομαλά αντί να το κρατάμε κλειστό και να ακούμε αυτό τον ενοχλητικό ήχο. Αναγνωρίζοντας τα συναισθήματά σου δεν σε κάνει να ξεφύγεις από τον έλεγχο, αλλά βάζοντας το καπάκι το κάνεις!
4. Αναβάλλεις να ξεκινήσεις οτιδήποτε;
Εδώ θα είμαι πολύ σύντομη.. Κίνητρο έχεις; Θέληση έχεις; Θέλεις να αλλάξεις; Πόσο;
“Εκείνος που θέλει να ταρακουνήσει τον κόσμο, ας ταρακουνήσει πρώτα τον εαυτό του”
Σωκράτης