Καθώς πλησιάζουν τα Χριστούγεννα προσπαθούμε να δημιουργήσουμε για τα παιδιά ένα παραμυθένιο κλίμα.
Εκείνα από την πλευρά τους αδημονούν να φτάσουν οι διακοπές και φυσικά είναι έκδηλη η αγωνία τους καθώς προσμένουν τα δώρα. Ο τρόπος που προσηλώνεται το βλέμμα των παιδιών στο περιτύλιγμα του δώρου είναι μοναδικός και καθώς ανοίγουν με αγωνία τη συσκευασία φαίνεται άμεσα αν έμειναν ευχαριστημένα ή όχι. Μπορεί στην εποχή που ζούμε να σκέφτεστε οτι θα πρέπει να είναι ευχαριστημένα που έχουν μια σκεπή πάνω από το κεφάλι τους και φαγητό στο τραπέζι, αλλά τα παιδιά κάποιες φορές δεν δείχνουν να εκτιμάνε τις παροχές που τους προσφέρετε.
Η ευγνωμοσύνη είναι δύσκολο να κατακτηθεί. Ενώ μπορούμε να «εκπαιδεύσουμε» ένα δίχρονο να λέει «ευχαριστώ» και «παρακαλώ», το πραγματικό αίσθημα της ευγνωμοσύνης και της γενναιοδωρίας παίρνει χρόνο για να καλλιεργηθεί.
Πώς μπορούμε όμως να ενισχύσουμε τις πολύτιμες αυτές αρετές;
Λίστες
Αν το παιδί τείνει να κάνει λίστες με τα πράγματα που θέλει να αποκτήσει, καλό είναι να κάνει και αντίστοιχες λίστες με όσα είναι πρόθυμο να κάνει, όπως το να γράψει μια κάρτα ή να διαλέξει δώρο για την γιαγιά και τον παππού. Μια ακόμη λίστα που μπορεί να φτιάξουν είναι τί πραγματικά χρειάζονται και τί θέλουν, ώστε να αρχίσουν να διαχωρίζουν την επιθυμία από την ανάγκη.
Σκέφτομαι τους άλλους
Βοηθήστε το παιδί να καταλάβει τη διεργασία που απαιτείται για να διαλέξει και να αγοράσει κάποιος ένα δώρο. Αν του φέρει η θεία του μια μπλούζα, μπορείτε να αναφέρετε οτι θυμήθηκε πως αρέσει στο παιδί το συγκεκριμένο χρώμα, ή οτι της πήρε χρόνο να αποφασίσει τί θα πάρει και σε ποιό μαγαζί να πάει.
«Μα εγώ δεν ήθελα αυτή την κούκλα!»
Στα παιδιά (ειδικά κατά την προσχολική ηλικία) φαίνεται δύσκολο να προσποιηθούν οτι κάτι τους αρέσει ενώ ισχύει το αντίθετο. Δεν χρειάζεται το παιδί σας να πει ψέμματα, αλλά μπορείτε να το βοηθήσετε να δει τα θετικά στο συγκεκριμένο πράγμα που του έφεραν. Μπορείτε να σκεφτείτε μαζί τις διαφορετικές χρήσεις του εκείνη τη στιγμή και καλό θα ήταν να είναι προετοιμασμένο από νωρίς το παιδί οτι μπορεί κάποιο από τα δώρα που θα πάρει να μην είναι αυτό που περίμενε. Θα μπορούσατε μάλιστα, αφού εξηγήσετε και πάλι την διαδικασία διαλογής δώρου και την προσπάθεια που κάνει ο άλλος, να δημιουργήσετε ένα special συνθηματικό που θα χρησιμοποιείτε μεταξύ σας για να του υπενθυμίζετε εκείνη την ώρα όσα έχετε συζητήσει και το πώς δείχνουμε ευγνωμοσύνη στον άνθρωπο που μας έφερε το δώρο.
Αγοράζουμε μαζί με το παιδί τα δώρα για συγγενείς και φίλους ή τα φτιάχνουμε παρέα
Προσπαθήστε να κάνετε το παιδί να ενθουσιαστεί με την διαδικασία διαλογής δώρων για τους άλλους. Καλό είναι να ρωτάτε την άποψη του, π.χ. τί θα άρεσε στον/στην ξάδερφο/η σου; Μπορείτε ακόμα να φτιάξετε μαζί μικροδωράκια και να τα δωρίσετε σε όσους θέλετε.
Εθελοντισμός και μοντέλο συμπεριφοράς
Όταν η οικογένεια εργάζεται εθελοντικά μαζί με τα παιδιά μαθαίνει στα παιδιά οτι καλό είναι να φροντίζουμε ο ένας τον άλλον και οτι μπορούμε να διασκεδάσουμε ενώ το κάνουμε. Τα θετικά που μπορεί να βγουν είναι οτι ως οικογένεια θα δεθείτε περισσότερο, θα περάσετε ποιοτικό χρόνο μαζί και θα χτίσετε την αυτοπεποίθηση των παιδιών, αφού μαθαίνουν οτι μπορούν να κάνουν την διαφορά στον κόσμο αυτό και οτι αισθάνονται καλύτερα με τον εαυτό τους όταν βοηθάνε τους άλλους. Είναι εξίσου σημαντικό μετά την εθελοντική εργασία να συλλογιστούμε τί μας προσέφερε αυτή η εμπειρία και να εκφράσουμε τα συναισθήματα και τις σκέψεις μας. Καλό είναι πάντα και ως ενήλικες να γινόμαστε μοντέλα της συμπεριφοράς που θέλουμε να δούμε στα παιδιά.
Ενσυναίσθηση
Η αλήθεια είναι ότι ενώ οι γονείς συνήθως ανησυχούν μην κακομάθουν τα παιδιά τους, κάνουν συγχρόνως τα πάντα για να τα προστατέψουν από πράγματα όπως η φτώχεια και οι καταστροφές. Όταν όμως διδάσκουμε στα παιδιά οτι η ζωή μπορεί να γίνει και δύσκολη τότε τα ενδυναμώνουμε, ώστε να μπορούν να αλλάξουν κάτι μελλοντικά και ενισχύουμε την αυτοπεπoίθηση και την ικανότητα τους για ενσυναίσθηση. Όταν δει το παιδί έναν άστεγο μην αλλάξετε συζήτηση, αντ’αυτού βοηθήστε το να σκεφτεί γύρω από το θέμα (ανάλογα πάντα με την ηλικία στην οποία βρίσκεται). Ακόμη κάτι άλλο που θα μπορούσατε να κάνετε είναι όταν ζητάει, για παράδειγμα, το παιδί παγωτό να σχολιάσετε οτι αυτό αρέσει στο ίδιο και μετά να ρωτήσετε «τί πιστεύεις οτι θα άρεσε στον μπαμπά να πάρουμε από εδώ;». Με αυτόν τον τρόπο θα μάθει σιγά-σιγά να αναγνωρίζει και τις ανάγκες/επιθυμίες των άλλων.
Ιστορίες και υπερήρωες
Τα περισσότερα παιδιά έχουν αγαπημένους χαρακτήρες από παραμύθια και αγαπημένους ήρωες που θαυμάζουν. Θα μπορούσατε λοιπόν να μιλήσετε για όλα όσα αισθάνονται οι συγκεκριμένοι χαρακτήρες ευγνώμων και πώς το δείχνουν.
Ευχαριστήριες κάρτες
Θα μπορούσατε να ζητήσετε από το παιδί σας να γράψετε μαζί ευχαριστήριες κάρτες σε ανθρώπους που έχουν εμπλουτίσει τη ζωή σας με τον έναν ή τον άλλον τρόπο και να τις παραδώσετε παρέα.
Μοιράζομαι εμπειρίες και αξίες
Καλό είναι να μοιραζόμαστε με το παιδί τί σημαίνει για μας «Χριστούγεννα» και να το αφήσουμε να γνωρίσει τα ήθη και τα έθιμα καθώς και τις αξίες που πρεσβεύουμε. Τέλος, μην ξεχνάτε να μιλάτε σαν οικογένεια για όσα αισθάνεστε ευγνωμοσύνη και για τους τρόπους με τους οποίους επιδεικνύετε γενναιοδωρία.
Δρ. Κρίστη Πόππη, BSc, MSc ,PhD – www.kristipoppi.com