Παρατηρώ σήμερα γύρω μου τους ανθρώπους στα καφέ, στα εστιατόρια, στο μετρό. Μου κινούν τον ενδιαφέρον οι άνθρωποι που είναι μόνοι τους.
Γυναίκες και άντρες, όλων των ηλικιών και όλων των φύλων. που κάθονται μόνοι τους για καφέ, φαγητό, κάνουν περιπάτους, ταξίδια…
Ο κάθε μόνος, συνήθως είναι απορροφημένος στον μαγικό κόσμο του κινητού του. Υπάρχουν βέβαια και αυτοί που είναι με παρέα μεν, απομονωμένοι δε. Ίσως απασχολημένοι με κάποιον άλλον «μόνο», στην άλλη άκρη του κινητού τους.
Αναρωτιέμαι εάν οι «μόνοι», νιώθουν μοναξιά ή εάν επιλέγουν την μοναχικότητα. Η διαφορά τους είναι ότι η μοναχικότητα είναι μία συναισθηματική κατάσταση που μπορεί να βρίσκεσαι κατ’ επιλογήν. Ενώ η μοναξιά είναι ένα αρνητικό συναίσθημα με έντονη την αίσθηση του κενού, της απώλειας, της ανημποριάς. Και για πολλούς είναι βαρύ…
Άραγε σήμερα, με τόση κοινωνική δια-δικτύωση, μπορούμε να νιώσουμε μοναξιά;
«Είμαστε μόνο ένα κλικ μακριά», έλεγε κάποτε μία επιτυχημένη διαφήμιση αεροπορικής εταιρίας. Έτσι είναι. Στο σύγχρονο virtual κόσμο, είμαστε ένα κλικ μακριά, αλλά από τι; Από αυτό που θέλουμε να ζήσουμε; Από τον ιδανικό μας σύντροφο; Από την ιδανική μας οικογένεια; Από τον ιδανικό μας φίλο; Και πόσο κοντά είμαστε στον πιο σημαντικό άνθρωπο που κουβαλάμε παντού, όπου και αν πάμε; Που δεν είναι άλλος από τον εαυτό μας!
Άραγε σήμερα έχουμε την πολυτέλεια, να ζήσουμε στιγμές που είμαστε πραγματικά μόνοι; Που έχουμε χρόνο μόνο για εμάς; Για να μας γνωρίσουμε, να μας καταλάβουμε, να συζητήσουμε πώς τα πήγαμε μέχρι τώρα; Τι θέλουμε από εδώ και πέρα; Τι μας κάνει χαρούμενους; Τι όχι; Πώς μπορούμε να γεμίσουμε την ψυχή μας χαρά και ομορφιά;
Θυμάμαι την γιαγιά μου την Καλλιόπη να μου λέει: «Αχ παιδάκι μου, κακό πράγμα η μοναξιά»! Και ας είχε ένα σύζυγο, 3 παιδιά και 4 εγγόνια! Την ρωτούσα λοιπόν: «Γιατί γιαγιά μου το λες αυτό, με τόσους ανθρώπους που έχεις κοντά σου»; Μου απαντούσε: «Όταν κλείνει η πόρτα του σπιτιού σου παιδάκι μου, όλοι μένουμε μόνοι μας. Μονάχη μου είμαι καθημερινά σε αυτά τα ντουβάρια. Μόνη μου μεγάλωσα τα παιδιά μου, μόνη μου ζούσα το σπίτι, μόνη όλα…». Πόση μοναξιά έκλειναν μέσα τους αυτά τα λόγια!
Η λέξη «μόνη» για τη γιαγιά μου, δεν είχε καθόλου μέσα της «θέλω να τα βρω με τον εαυτό μου». «Θέλω να μείνω μόνη μου βρε αδερφέ!». Καθόλου απόλαυση. Καθόλου εσωτερική αναζήτηση.
Μιλούσε για την μοναξιά που νιώθουν κάποιοι άνθρωποι, ακόμη και όταν είναι παρέα με άλλους. Όταν δεν υπάρχει επικοινωνία, συνεννόηση, κοινοί στόχοι, όταν οι άνθρωποι δεν μοιράζονται τα ίδια γέλια, τα ίδια θέλω, ακόμη και τα ίδια συναισθήματα απέναντι στις ίδιες χαρές και λύπες.
Η μοναξιά που αισθάνεσαι μαζί με άλλους, είναι χειρότερη από αυτή του να είσαι εντελώς μόνος σου. Πονάει πιο πολύ. Γιατί έχει μέσα απόρριψη. Εγκατάλειψη. Αδυναμία επικοινωνίας. Παρόλο που βλέπεις τον άλλο απέναντί σου. Και αυτό είναι πολλές φορές χειρότερο.
Θυμάμαι επίσης την μητέρα μου, να αγανακτεί σε κάθε οικογενειακή γιορτή που είχαμε στο σπίτι και έπρεπε να ετοιμάσει το τραπέζι: «Αμάν πια, όλα μόνη μου πρέπει να τα κάνω! Το φαγητό, το στόλισμα, τη φροντίδα του σπιτιού, να προσκαλέσω τον κόσμο!» Αυτό το «μόνη» μου και ας συμβιώνω μαζί με άλλους! Χωρίς μοίρασμα ευθυνών. Αυτό το «μόνη» που έβγαινε τόσο δυνατό γιατί ενωνόταν με το «μόνη» της γιαγιάς Καλλιόπης και μαζί με το «μόνη» όλων των γυναικών της Ηπείρου, που ήταν γυναίκες σε πολλαπλούς ρόλους, χωρίς πολλαπλές απολαύσεις!!
Εγώ από την άλλη, ως σύγχρονη γυναίκα, απολαμβάνω πραγματικά να κάνω πράγματα μόνη μου! Να βγαίνω για καφέ, να κάνω βόλτες, ποδήλατο, οτιδήποτε μόνη μου. Δηλαδή όχι ακριβώς μόνη, αλλά… παρέα με τον εαυτό μου!
Η αλήθεια μου είναι ότι μου πήρε πολλά χρόνια αυτογνωσίας για να χτίσω αυτή την μοναδική σχέση και να εκτιμήσω τα οφέλη της μοναξιάς, ή καλύτερα της «μοναχικότητας».
Αλήθεια, τι σημαίνει για εσένα «είμαι μόνος/η»;
Υπάρχουν άνθρωποι που ζουν σε μεγάλες πόλεις, με πολλούς άλλους ανθρώπους, μα νιώθουν ουσιαστικά μόνοι τους. Χωρίς υποστήριξη, χωρίς μοίρασμα, χωρίς συνύπαρξη. Άλλοι που θα έδιναν τα πάντα για να έχουν μερικές στιγμές μόνοι τους. Για κάποιους η μοναξιά τους, είναι η καλύτερη παρέα τους. Επιλέγουν την απομόνωση, την μοναχικότητα, γιατί αυτός είναι ένας τρόπος για να «αδειάσουν» από τον «γεμάτο» κόσμο του σήμερα. Άλλοι γιατί νιώθουν ότι δεν τους καταλαβαίνουν, ή ότι θα τους απορρίψουν. Εάν σας συμβαίνει να αισθάνεστε μόνοι και να μην το απολαμβάνετε, ψάξτε μέσα σας καλύτερα. Τι είναι αυτό που σας κρατά πίσω από τις παρέες; Την επικοινωνία με άλλους ανθρώπους; Το επιλέγετε ή σας συμβαίνει;
Μήπως όμως υπάρχει και άλλου τύπου «μόνος/η»»;
Μήπως το σημερινό «είμαι μόνος μου» μπορεί να μην είναι άσχημο τελικά; Μήπως μπορεί να έχει μέσα την έννοια της ενηλικίωσης, της προσωπικής καταξίωσης, της επιλογής; Να είναι κάτι σαν: «Μου αρέσει που τα καταφέρνω μόνος μου», « και μόνος μου περνάω καλύτερα». αντί για «μόνος μου ο καημενούλης, μόνη μου η καημενούλα!».
Για σκεφτείτε το λίγο….
Πόσο εύκολο είναι να συντηρήσεις ένα νοικοκυριό έστω ενός μέλους σήμερα, μόνος σου; Πόσο εύκολο είναι να υπάρχεις μέσα σε αυτή την κοινωνία, που οι οικογένειες και τα ζευγάρια κατακλύζουν τις διαφημίσεις, μόνος σου και να στέκεσαι περήφανος γιατί έχεις καταφέρει να έχεις τουλάχιστον εσένα! Έναν ολόκληρο εαυτό που δεν εξαρτάται και δεν περιμένει από κανέναν αναγκαστική βοήθεια. Μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα που καταφέρνει να διαχειρίζεται και να φέρνει εις πέρας τόσα πράγματα! Και γιατί όχι, να ζει καλά και να απολαμβάνει την ζωή του, ε ναι, μόνος!
Μήπως αξίζεις τότε ένα «Μπράβο μου! Μόνος μου, κατάφερα να τα βγάλω πέρα και είμαι περήφανος/η για εμένα»! Τελικά, μερικές φορές είναι ωραίο να είσαι μόνος…. Αρκεί να έχεις παρέα τον εαυτό σου!
Με αγάπη, Dr. Kate
*η Δρ. Κατερίνα Αθανασίου είναι συστημική σύμβουλος
drkatherineathanasiou.com