Η κοιλιοκάκη είναι μια χρόνια πάθηση του εντέρου, η οποία προκαλείται από ευαισθησία στη γλουτένη, μία πρωτεΐνη που περιέχεται στο σιτάρι, το κριθάρι, τη σίκαλη και τη βρώμη.
Θεωρείται αυτοάνοση νόσος, επειδή η βλάβη προκαλείται από το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού. Δημιουργεί βλάβη στην εσωτερική επιφάνεια του λεπτού εντέρου, καταστρέφοντας τις λάχνες του και επηρεάζοντας τη σωστή απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών, των βιταμινών και των ιχνοστοιχείων. Έρευνες δείχνουν ότι 1 στα 100 άτομα είναι πιθανό να νοσούν από κοιλιοκάκη.
Σύμφωνα με τη διαιτολόγο – διατροφολόγο Ελευθερία Κούνα, τα συμπτώματα μπορούν να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε ηλικία μετά την ένταξη της γλουτένης στη διατροφή. Στη βρεφική ηλικία εμφανίζονται μετά την εισαγωγή τροφών σε γλουτένη, όπως η φαρίν λακτέ, το σιτάλευρο, τα ζυμαρικά και η μπισκοτόκρεμα.
Τα συμπτώματα είναι συνήθως διάρροια και σπανιότερα δυσκοιλιότητα, ανορεξία, απώλεια βάρους ή ανεπαρκή πρόσληψη βάρους, τυμπανισμό της κοιλιάς, μειωμένη σωματική ανάπτυξη, καθυστέρηση της ήβης, σιδηροπενική αναιμία, κοιλιακά άλγη, οστεοπενία, ερπητοειδή δερματίτιδα, διαταραχές της συμπεριφοράς, π.χ. ευερεθιστότητα ή κατάθλιψη, αυξημένα ηπατικά ένζυμα σε ανθρώπους που δεν καταναλώνουν αλκοόλ και δεν είναι υπέρβαροι.
Μόλις το 25% των ασθενών με κοιλιοκάκη εμφανίζει κλινικά συμπτώματα. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις ασθενών που δεν παρουσιάζουν κάποιο σύμπτωμα και παραμένουν αδιάγνωστοι για χρόνια, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζουν σοβαρές μακροχρόνιες επιπτώσεις για την υγεία, όπως σιδηροπενική αναιμία, οστεοπόρωση, υπογονιμότητα και καρκίνος του εντέρου.
Η κοιλιοκάκη δεν είναι μεταδοτική ασθένεια αλλά είναι κληρονομική καθώς παρουσιάζεται συχνά σε άτομα της ίδιας οικογένειας.
Η διάγνωση γίνεται με εξέταση αίματος για την ανίχνευση ειδικών αντισωμάτων και εάν αυτή είναι θετική τότε ακολουθείται βιοψία του εντέρου. Μετά τη διάγνωση η θεραπεία είναι μία και μοναδική: διατροφή εφ΄ όρου ζωής χωρίς γλουτένη (“Gluten Free” δίαιτα), σημειώνει η κ. Κούνα, τονίζοντας πως «δεν πρέπει να αλλάζετε ποτέ τη δίαιτά σας πριν από τη διάγνωση».
Σύμφωνα με την κ. Κούνα, η γλουτένη βρίσκεται στο σιτάρι, στη σίκαλη, στο κριθάρι και στη βρώμη, συστατικά που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή πολλών τροφίμων, όπως το ψωμί, τα ζυμαρικά, τα δημητριακά πρωινού, η πίτσα, οι διάφορες ζύμες, το κέικ και τα μπισκότα. Στη γλουτένη οφείλεται το «φούσκωμα» του ζυμαριού.
Υπάρχουν και τρόφιμα με κρυμμένη γλουτένη, όπως ορισμένες σοκολάτες, κέτσαπ, η σάλτσα σόγιας ή τα τσιπς με γεύσεις, τα προϊόντα κρέατος, όπως λουκάνικα και μπιφτέκια, υπογραμμίζει η κ. Κούνα.
Όπως αναφέρει η διαιτολόγος, ο ασθενής θα πρέπει να διαβάζει προσεκτικά τις ετικέτες των συσκευασμένων τροφίμων που επιλέγει. Με βάσει την ευρωπαϊκή νομοθεσία, όλα τα συσκευασμένα τρόφιμα που περιέχουν γλουτένη, θα πρέπει να το αναγράφουν στη συσκευασία, είτε στη περιοχή συστατικών ή σε ένα ξεχωριστό προειδοποιητικό κουτάκι.
«Θα πρέπει να θυμόμαστε ότι η κοιλιοκάκη δεν «θεραπεύεται» ολοκληρωτικά, αλλά μπορεί με την κατάλληλη προσαρμογή του διαιτολογίου να περιοριστούν τα προβλήματα» καταλήγει η κ. Κούνα.
Συντάκτης: Δήμητρα Χατζηπαναγιώτου