Όπως οι περισσότεροι από μας γνωρίζουμε, οι ορμόνες είναι χημικές ουσίες που παράγονται στον οργανισμό, κυκλοφορούν στο αίμα και μαζί με το νευρικό σύστημα ρυθμίζουν τη λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού. Η ορμονική ανισορροπία επηρεάζει πολλές από τις σωματικές του λειτουργίες όπως το μεταβολισμό και γενικότερα την σωματική και ψυχική υγεία του ανθρώπου. Ωστόσο, είναι συχνότερο φαινόμενο στις γυναίκες και κατά κανόνα συμβαίνει στην εφηβεία, στις μέρες της εμμήνου ρύσεως , στην εγκυμοσύνη και κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης. Τα συνηθέστερα συμπτώματα της ορμονικής ανισορροπίας είναι το άγχος, , οι αϋπνίες, η κούραση, η αύξηση βάρους, η τριχόπτωση ή η αυξημένη τριχοφυΐα, οι ημικρανίες, η μειωμένη ή η έντονη ερωτική διάθεση ,η ακμή, το προεμμηνορυσιακό σύνδρομο και τα χαμηλά ποσοστά γονιμότητας.
Ένας φυσικός τρόπος για να προλάβουμε ή και να αντιμετωπίσουμε μια τέτοια κατάσταση είναι η σωματική άσκηση. Η συστηματική άσκηση ,σε συνδυασμό με μια σωστή διατροφή, επηρεάζει σημαντικά τα επίπεδα και τη δράση διάφορων ορμονών, δημιουργώντας ένα ευμενέστερο ορμονικό περιβάλλον που σχετίζονται με τη σωματική και ψυχική υγεία.
Ξεκινώντας με την ινσουλίνη να πούμε πως επηρεάζεται θετικά με την άσκηση. Παίζει σημαντικό ρόλο στον μεταβολισμό των υδατανθράκων (σακχάρων) του οργανισμού, γι αυτό να προτιμάτε υδατάνθρακες με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη . Τα αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης έχουν άμεση σχέση με καταστάσεις χρόνιας φλεγμονής .Επιπλέον, κατά τη διάρκεια της άσκησης πέφτουν τα επίπεδα της κορτιζόλης . Η ορμόνη αυτή είναι η κατεξοχήν ορμόνη του στρες .Προκαλεί κατακράτηση νερού, απώλεια μυϊκής μάζας, αύξηση υποδόριου λίπους ,οστεοπόρωση. Από την άλλη η αδρεναλίνη είναι η ορμόνη που βοηθά τον οργανισμό να ανταπεξέρχεται σε οξείες καταστάσεις άγχους και ένας τρόπος για να πετύχουμε την έκκρισή της είναι η γυμναστική. Οι ορμόνες φύλου , η τεστοστερόνη και η προγεστερόνη είναι δύο κύριες ορμόνες σε άνδρες και γυναίκες, αντίστοιχα. Η τεστοστερόνη επηρεάζει την ανάπτυξη και διατήρηση της μυϊκής μάζας στους άνδρες .Στις γυναίκες, η μειωμένη παραγωγή προγεστερόνης προκαλεί ανισορροπία στον οργανισμό. Τα οιστρογόνα κυκλοφορούν στο αίμα και των δύο φύλων αλλά βρίσκονται σε πολύ μεγαλύτερες συγκεντρώσεις σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Προωθούν την ανάπτυξη γυναικείων χαρακτηριστικών. Η ισορροπία οιστρογόνων είναι απαραίτητη γιατί βελτιώνει την ψυχική διάθεση και συντελεί στη διάσπαση του σωματικού λίπους, αυξάνει το μεταβολισμό και τη λίμπιντο. Τα επίπεδα της μειώνονται κατά την εμμηνόπαυση.
Για το τέλος άφησα την αυξητική ορμόνη και τις ενδορφίνες, τις ορμόνες της νεότητας και της αντιγήρανσης. Έρευνες έχουν δείξει πως η αυξητική ορμόνη παίζει ρόλο στη διατήρηση της υγείας κάθε ανθρώπινου ιστού και κατά συνέπεια της νεότητας βοηθώντας στην ανανέωση και στην ανάπλαση των μυϊκών ιστών , στη σύνθεση του κολλαγόνου, στη βελτίωση της ποιότητας του ύπνου και της επιδερμίδας. Για να πετύχετε την αύξηση της ,πρέπει να εντάξετε στο πρόγραμμά σας την προπόνηση με βάρη (έντονη αλλά μικρή σε διάρκεια) και τα σπριντ (για τους προχωρημένους) ή πολύ γρήγορο περπάτημα ή περπάτημα σε ανηφόρα ώστε να έχετε υψηλούς καρδιακούς παλμούς .Οι ενδορφίνες ,οι ορμόνες της ευτυχίας όπως λέγονται, είναι το καλύτερο φάρμακο και αποτελούν το πιο φυσικό και δυνατό παυσίπονο . Ενισχύουν την καλή διάθεση, καταπολεμούν τον πόνο ,δυναμώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα.
Η άσκηση είναι ένα αποτελεσματικό , αλλά παραμελημένο θεραπευτικό μέσο για πολλές χρόνιες παθήσεις. Άσκηση, λοιπόν, για να είμαστε και να νιώθουμε καλά!
Μαίρη Παπακαλούση
Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής-Med