Οι ορμόνες είναι υπεύθυνες για αρκετές φυσιολογικές αντιδράσεις του σώματος, όπως ο βασικός μεταβολισμός, η σύνθεση και αποσύνθεση της μυϊκής μάζας, το ποσοστό του σωματικού νερού και λίπους, καθώς και για τα συναισθήματα και την διάθεση μας. Η σωστή λειτουργία των ορμονών λοιπόν, αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα για την υγεία και ευεξία κάθε ατόμου, καθώς και για την εξωτερική του εμφάνιση. Τα καλά νέα είναι ότι η άσκηση είναι ένα φυσικό και ασφαλές μέσο με το οποίο μπορούμε να επηρεάσουμε μερικώς τις ορμόνες αυτές με βάση τους στόχους μας.
Οι ορμόνες χωρίζονται σε τρεις χημικές ομάδες, τις αμίνες, τα πεπτίδια και πρωτεΐνες και τα στεροειδή. Κάθε ομάδα ορμονών έχει ξεχωριστή λειτουργία, ενώ όλες οι ορμόνες μπορούν να είναι είτε «αναβολικές», δηλαδή να βοηθούν στην ανάπτυξη της μυϊκής μάζας, είτε «καταβολικές», δηλαδή να οδηγούν στην αποδόμηση της.
Η βασικότερη ίσως και πιο γνωστή ορμόνη είναι η ινσουλίνη, η οποία ανήκει στην ομάδα των πεπτιδίων και παράγεται στο πάγκρεας. Η ινσουλίνη είναι υπεύθυνη για τον μεταβολισμό των υδατανθράκων και των λιπιδίων. Όταν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα είναι υψηλά, δηλαδή μετά την κατανάλωση φαγητού, η ινσουλίνη, που απελευθερώνεται στην κυκλοφορία, βοηθά στην αποθήκευση του γλυκογόνου και της γλυκόζης, είτε στον μυϊκό ιστό, είτε στον λιπώδη ιστό. Αντιθέτως, όταν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα είναι μειωμένα, είτε μετά από ώρες νηστείας, είτε κατά την έναρξη της άσκησης, η ινσουλίνη βοηθά στην απελευθέρωση του αποθηκευμένου γλυκογόνου και την χρησιμοποίηση του για την δημιουργία ενέργειας.
Η ινσουλίνη λοιπόν, είναι η ορμόνη «κλειδί», υπεύθυνη για την αποδόμηση συστατικών του σώματος (σωματικού λίπους και γλυκόζης) και την απόδοση τους για ενέργεια, αλλά και η ορμόνη που παράγει το σωματικό λίπος. Χωρίς την ορμόνη αυτή δεν παράγεται λίπος στο σώμα μας και δεν εισχωρεί το διατροφικό λίπος μέσα στα κύτταρά μας. Ωστόσο, όταν καταναλώνουμε μία ισορροπημένη διατροφή (μία διατροφή πλούσια σε λαχανικά, πρωτεΐνες και υδατάνθρακες χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη), η ορμόνη αυτή λειτουργεί με ισορροπία, δηλαδή αποθηκεύει την ενέργεια που μετέπειτα θα χρησιμοποιηθεί ως ενέργεια. Αντιθέτως, η ισορροπία αυτή μπορεί να χαθεί με έναν λανθασμένο τρόπο ζωής. Όταν καταναλώνουμε μια μη ισορροπημένη διατροφή με πολλούς υδατάνθρακες και τους περισσότερους από αυτούς να είναι τροφές με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη (όπως γλυκά και αναψυκτικά) σε συνδυασμό με μία μειωμένη φυσική δραστηριότητα, το αποτέλεσμα είναι η αυξημένη έκκριση ινσουλίνης στο αίμα, η λεγόμενη υπερινσουλιναιμία. Η αυξημένη έκκριση της ορμόνης αυτής έχει ως αποτέλεσμα την δημιουργία και συσσώρευση σωματικού λίπους και κυρίως στην αύξηση του ενδοκοιλιακού λίπους και αποτελεί χαρακτηριστικό εύρημα στην παχυσαρκία.
Τι ρόλο παίζει όμως η άσκηση σε όλα αυτά;
Έρευνες συμφωνούν ότι η συστηματική γυμναστική μειώνει σε σημαντικό βαθμό τα επίπεδα ινσουλίνης στο αίμα. Ακόμα, μειώνει το φαινόμενο της «αντίστασης στην ινσουλίνη», δηλαδή την αδυναμία του εγκεφάλου να αναγνωρίσει την αυξημένη έκκριση ινσουλίνης στο αίμα, χαρακτηριστικό φαινόμενο στην παχυσαρκία και παράγον μιας μακροχρόνιας μη ισορροπημένης διατροφής. Φαίνεται όμως ότι το ήπιο περπάτημα δεν αρκεί. Η έντονη και συστηματική φυσική δραστηριότητα, είτε είναι αερόβια, είτε είναι προπόνηση αντιστάσεων, έχει σημαντική επίδραση στην ορμόνη «κλειδί» για την μείωση του σωματικού βάρους αλλά και την μυϊκή υπερτροφία.
Η σωστή λειτουργία των ορμονών λοιπόν, αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα για την ευεξία και την εξωτερική εμφάνιση κάθε ατόμου. Μία διατροφή γεμάτη τροφές πλούσιες σε θρεπτικά στοιχεία και βιταμίνες και λίγο παραπάνω ιδρώτας στο γυμναστήριο αποτελεί το όπλο του καθένα από εμάς για μία όμορφη εξωτερική εμφάνιση, αλλά και μία μακρόχρονη υγεία.
Ευαγγελία Ζαχαρία
Functional Trainer
ALTERLIFE Boutique – Μαρούσι